Hikemi Ataiyye Şerhinden Bir Kıssa

Bir Kıssa; Ebu Abdullah el-Basrî Hazretleri Suriye'de korkunç bir dağda, irfan ehlinden olduğu tavırlarından anlaşılan bir adama rastladı. Ona:

"Neden burada yalnız oturuyorsun?" diye sordu. Adam dedi ki:

"Öyle bir hakikat soruyorsun ki, onu istersen anlayamazsın, anlarsan gerçekleştiremezsin." Ebu Abdullah yine:

"Bu dediğin hakikat nedir?" deyince:

"Allah'la birlikte olmanın ebedî cennet nimetlerini kapsadığını kesinlikle bilmemdir." cevabını verdi ve ağlayarak şöyle devam etti:

"Eyvah, ben bu hakikate nail oldum ve halktan kaçarak Cenab-ı Hakk'ın vahdethanesine eriştim zannetmiştim. Şimdi sözümde yalancı olduğumu anladım. Eğer gerçekten Allahı sevmiş olsaydım, beni kimse tanıyamaz, halimi bilemezdi."

Bunu gören Ebu Abdullah ona şöyle dedi:

"insanlar seni bildi diye niçin bu kadar üzülüyorsun? Allah dostlarının yeryüzünde Allah'ın halifesi olduklarını bilmiyor musun? Onlar Allah'ın kullarına yakınlık kurup onları yavaş yavaş düzeltir, irşad ederler."

Adam bunun üzerine şiddetli bir nara attı ve dedi ki:

"Ey dünyaya aldanmış kişi, eğer sen muhabbet miskinin rayihasını bir defa koklamış ve can gözüyle muhabbetin arkasındaki Allah yakınlığı âlemini görmüş olsaydın, o âlemin üstünde başka bir şey daha görmeye muhtaç olmazdın."

Sonra yüzünü göğe çevirerek:

"Ey gök ve ey yer, şahit olun ki Allah'ın tecelli yeri olan gönlüme şimdiye kadar asla cennet ve cehennem düşüncesi gelmedi. Eğer ben bu halde doğru isem, yarabbi beni bundan sonra ha-yatta bırakma, öldür!" diye dua etmesiyle beraber üç gün önce ölmüşçesine sesini ve nefesini kesip düştü.

Ebu Abdullah bu halden dehşete düştü. Cesedi görenlerin kendisinin öldürdüğünü sanıp suçlayacaklarından korktu ve he-men oradan savuştu. Fakat bu sırada hızla kendisine doğru ge-len bir toplulukla karşılaştı. Onlar oradaki adamı sorduklarında başka bir yere gittiğini söyleyip yine savuşmak istedi. Lâkin cemaat ona:

"Geri dönün! Onu Cenab-ı Hak 'mak'ad-ı sıdk' makamına yükseltti. Birlikte namazını

kılalım." dediler.

Ebu Abdullah mecburen geri döndü. Cenazeyi yıkayıp kefenlediler. Defnettikten sonra onlara o adamın ve kendilerinin kim olduklarını sordu. Onlar:

"Yazık sana, daha anlamadın mı? O öyle halis bir kul idi ki, Rahman'ın rahmeti yeryüzüne onun yüzü suyu hürmetine iniyor ve kalbinin vâridatı, İbrahim'in kalbinin tecellilerini gösteriyordu. Hatta sana kalbine ne cennet, ne de cehennem fikrinin geldiğini haber vermedi mi? Böyle bir kalb-i selim, İbrahim'in kalbinin aynısı olmaz da ne olur?" diye cevap verdiler.

Ebu Abdullah bu defa onların hangi taifeden olduklarım sordu. Onlar "Ebdal" zümresinden "Yediler" olduklarını bildirdiler. Ebu Abdullah kendisine İlâhî hakikatlerden bir hakikatin lütfen öğretilmesini rica etti. Onlar da, dünyada insanların kendisini bilmelerini arzu etmemesini, bilinmezlerden olduğunun da bilinmesini sevmemesini öğütlediler. Ebu Abdullah'a bu şekilde hakikat yolunu gösterdiler.

Ebu Süleyman Dârânî Hazretleri: "Kulun kalbinde mâsivadan bir talep ve murad bulunmadığına Hak Teâlâ muttali olduğu zaman, Cenab-ı Hakk'a en fazla yaklaşılmış olur''

Daima memnun bir halde yaşayan birisine: "Siz de başkaları gibi niçin üzülmüyorsunuz?" diye sorulduğunda şöyle demiş-"Kaybolmasıyla üzüleceğim şeyleri biriktirmediğim için!" Çünkü her sevinç bir üzüntüyü mucip olur. Bir Arap şairi şöyle ifade etmiştir: "Bir şey kalpte yer tuttuğu derecede üzüntü verir. Zira ok hedefe girdiğinde çıkarılması güçleşir."

Ataullah İskenderi -  Hikemi Ataiyye Şerhi

Devamını Oku »

Allahu Teala, Kulunun İbadetinden Fayda Sağlamaz

Allah kulunun ibadetinden fayda sağlamaz, masiyetinden de zarara uğramaz. Hiç ihtiyacı olmadığı halde kullarına ibadet etmekle emredip mecburiyet zincirleriyle kulluğa sevk etmesi, onların tabiatlarındaki zayıflık ve tembellikten dolayı gönüllü olarak ibadet etmekte gevşek davranacaklarını bildiğindendir. Bu yüzden onları azaba uğratmakla korkutarak kulluk zorlama zincirleriyle sürüklemiştir.

Cenab-ı Mevlâ sanki şefkatli bir babanın çocuklarına davrandığı gibi muamele etmiştir. Zira müşfik bir baba üzerinden kuş bile istemediği gönlünün meyvesini, tabiî arzularının yolunda koşmasın diye dövüp korkutur. Gelecekte mutlu yaşaması için ilim ve sanat öğrenmesi gibi birtakım zahmetli işlere zorlar. Maksat onu acıtmak, incitmek değil, sonradan anlayacağı gelecekteki menfaatlerini şimdiden tamamlamasını sağlamaktır. Cenab-ı Hak da dünya düşkünü kullarının, helâk sebebi olan nefsanî şehvetlerinin ardında dolaşmalarını engelleyip korkutarak ahiretteki ebedi saadetlerini temin etmek için şeriat meşakkatlerini üzerlerine yüklemiş, bu suretle onları icap zinciriyle özel faydasını ileride anlayacakları ibadetlere zorlamıştır.

Şefkatli bir baba gözünden sakındığı sevgili çocuğunu terbiye etmek için dövüp mutluluğunu hazırlamak yolunda okula gönderir. Yine çok sevdiği için her türlü fedakârlığı yapıp şefkatini göstermekten geri durmaz. Bunun gibi ana ve babalarımızdan daha şefkatli olan Erhamerrahimin Hazretleri de kullarını dıştan gereklilik zincirlerine bağlayarak kulluk yoluna sevk etmekte, heva-yı nefsanîlerine ters düşen birtakım şeriat yükümlülükleriyle bağlayıp cennete sevk ettiği kullarını manen pek fazla sevdiğinden onların bu halinden razı ve hoşnut olmaktadır.

Ataullah İskenderi -  Hikemi Ataiyye Şerhi

Devamını Oku »

Cenab-ı Hakk'ın Her Şeyden Evvel Zâhir Olması

Cenab-ı Hakk'ın her şeyden evvel âşikâr olması, ez-Zâhir isminin ezelî ebedî olarak gerçekleşmesinden dolayıdır. Çünkü Hakk'ın zuhuru, Hak için zâtîdir; sonradan kazanılmış bir şey değildir. Bir başka şeyden faydalanmadığı gibi illetli de değildir. Yaratılmış olan âlem ve içindekilerin ortaya çıkması ise Hakk'ın zuhur sıfatı ile tecellisinden meydana gelmiştir. Bu halde varlıkların yaratıcısı, her şeyin varlığından evvel zâhir olmaz mı?

Cenab-ı Hakk'ın her şeyden evvel zâhir olması, varlığın yokluktan ziyade zâhir olmasından ve zâtî zuhurun geçici zuhurdan, mutlak zuhurun şartlı zuhurdan, dâimî zuhurun kesintili zuhurdan daha kuvvetli bulunmasından dolayıdır.

Hakk'ın zuhuruyla birlikte akıl ve idraklerin kendisinden uzak olması, gizli oluşundan değil, görüşü zayıf olanların zuhurun şiddetine takat getirememesindendir. Yarasanın gece görüp de gündüz görememesi, gündüzün gizli olmasından değil, gözünün zayıflığından dolayı güneşe dayanamamasmdandır.

Cenab-ı Hakk'ın bize bizden ziyade yakın olması ezelî ve devamlı oluşunun her şeyi kapsamasmdandır. Bu yakınlık şuhûd ehline göre zatıyla, perdeli olanlara göre ise ilmi, kudreti ve iradesiyledir.

Ahmet Mahir - Ataullah İskenderi (Hikem-i Ataiyye Şerhi)

Devamını Oku »

Mevlana ve Şems'in ilk Konuşması

Ledün ilimlerine anadan doğma istidatlı olmakla beraber zahir ilimlerle de fevkalade şöhretli olan Hak lisanının tercümanı Şems Tebrizî Hazretleri, Mevlâna Celâleddin Rûmî Hazretlerini irşad etmek için Tebriz'den ta Konya'ya gelmiş, irşad etmeden önce Mevlana'nın medresesinden hücresine döndükleri sırada yol üzerinde bekliyordu. Hazreti Mevlâna mehtabın etrafında çevreleyen hâre gibi yanlarında toplanan talebelerle birlikte büyük bi debdebe ve gösterişle karşısına gelince, ona şu suali sormaya cesaret etti:

'"Ya Mevlâna! Seyyidü'l-Mürselin ve Hatemü'n-Nebiyyin Cenab-ı Resul-i Ümmî mi büyüktür yoksa Sultanü'l-Ârifîn Bayezid Bestamî mi?"

Hazreti Mevlâna hayretle Cenab-ı Şems'e bakarak:

"Ya derviş, delirdin mi? Seyyidü'l-Mürselin Efendimizle Sultanü'l-Ârifîn mukayese olunur mu? Biri nurların cihanı ay-dınlatan güneşi, diğeri bir zerre bile değil... Seyyidü'l-Mürselin Efendimiz Doğuların Batıların sultanı, Bayezid Bestamî ise onun sadık bir bendesidir!" buyurdular.

Şems Tebrizî tekrar sordu:

"Öyle ama Risalet-meab Efendimiz Cenab-ı Hakk'a karşı:

'Seni hakkıyla bilemedik yarabbi!' diyerek münacat ettikleri halde Cenab-ı Bayezid: 'Seni mârifetinin hakkıyla bildim diyerek nimete şükrediyor. Bilmeyen bilenden nasıl büyük olur?"

Bunun üzerine Mevlâna Hazretleri dedi ki:

"Bu kıyas hiçbir zaman sahih bir ölçü olamaz. Zira Bayezid'in Cenab-ı Hakk'ı hakkıyla bildiğini söylemesi, istidat havsalasının darlığından dolayıdır. Vecdinin taşkınlığına dayanamaması ve ledün manalarının kalbine sığmaması yüzündendir. İki âlemin hocası Efendimizin, 'Yarabbi biz seni gereğince bilemedik.' buyurması Hakikat-i Muhammediye'nin; evvelkilerin, sonra gelen ve gelecek olanların ilimleri kendisinde toplanan büyük bir İlâhî kitap olduğu için maârif ve hakikatlere kanamadığından ötürüdür. Hakikat-i Muhammediye öyle geniş bir irfan deryasıdır ki, binlerce ilim ve maârif nehirleri içine aktığı halde daha fazlasını da alabilir. O yüzden Seni hakkıyla bilemedik, buyurdu. Bayezid ise kendi hakikatince küçük bir havuz derecesinde olduğundan on fazladan bir miktar irfan ab-ı hayatı akmasına tahammül edemeyerek derhal taşmasından dolayı: 'Seni hakkıyla bildim.' demeye cesaret ediverdi."

Bunun üzerine Hazreti Şems'e derhal cezbe geldi ve bir kere 'Allah!' deyip yere düştü. Mevlana Hazretleri bu hâlden pek üzülüp gerekli saygıyı göstererek. Cenab-ı Şems saadethanelerine kaldırıp misafir etti. Artık asıl amaç olan irşad etme irşad olma âlemleri başlamıştı.

Ataullah İskenderi -  Hikemi Ataiyye Şerhi

Devamını Oku »

Ataullah İskenderi, Hikemi Ataiyye Şerhinden Alıntılar

Duanın kabulünün gecikmesi ümitsizlik ve usanç vermemelidir. Mademki Mü'min suresi 60. ayetinde duaya icabet edeceğini vaat etmiştir, kabul eserlerinin erken veya geç ortaya çıkmasında başka hikmet bulunduğu düşünülmelidir. Hekim hastanın istediği gibi değil, hastalığın gerektirdiği şekilde tedavi eder. Cenab-ı Hak da bu hikmet şifahanesinde tabii hallerin ve nefsanî arzuların hastası olan kullarına tedavi kabilinden olan icabet eserlerini, onların istediği şeylerde değil, onların menfaatine kendi seçtiği yerde, onların dilediği vakitte değil, kendi dilediği zamanda ortaya çıkarır. Kulların acele etmesi, İlâhî takdiri çabuklaştırmaz, onların gecikmesi geciktirmez.

Ebu'-Hasan Şazelî Hazretleri:

"Sadık mürid olan kimseler, dünya işlerinden bir işi seçmemelidir. Seçmek gerekirse seçmemeyi seçmeli, bundan da Cenab-ı Hakk'a kaçmalıdır." buyurmuştur.

---------------

Halkın vermesi mahrumluk, Hakk'ın vermemesi ihsandır.

Halk tarafından bir şey verildiği zaman onun gerçek vericisi olan Hak'tan gaflet edilirse, halkın vermesi mahrumluk olur. Bu dışarıdan ihsan gibi görünürse de, aslında mâsiva gözetilmiş olması ve nefsanî hazlar bulunması bakımından mahrumluktur.

Hak Teâlâ'nm vermemesinin ihsan olması ise, insan kalbini bu men zamanında halktan gafil ve Hakk a bağlı bulunmasında dolayıdır. Bu dıştan her ne kadar vermemek ve mahrumluk olsa da, hakikatte Hak Teâlâ kulunu mahrum ederek ihsan kapısına sığınmaya mecbur kıldığından aradan perde kalkar, nur an* lir. Bu yüzden büyük nimettir.

Özetle halkın atâsı halka sevgi ve minnet doğurması ihtimali yüzünden mahrumluktur. Cenab-ı Hakk'ın men etmesi, vermemesi; gerçek sevgili olduğu için, her işi güzel olduğu için ihsandır. Hazreti Ali Efendimizin(ra) vasiyetnamesindeki şu sözler bu hikmeti yorumlar: "Ey mü'min, Allah ile kendi aranda gani-met kabul etme ve kulların bağışını kendine borç ve diyet bil."

Bazıları şöyle demiştir: "Mahlûkun ihsanının minnet borcu, yoksunluğa sabırdan daha ağırdır." Bazıları da: "Nezahet şerefi, menfaat neşesinden daha fazla sefa verir." Demişlerdir

---------------

Bazı arifler demiştir ki: "Pek ağır hasta oldum. Ama afiyet kazanmaktan fazla hastalığımın devam etmesini arzu ettim."

Ashab-ı kiramdan İmran bin Hasîn Hazretleri(ra) otuz sene kadar yatalak olmuştu. Hiçbir şekilde harekete gücü yetmediğimden yattığı sedirin altı delinerek o suretle def-i hacet ettirirlerdi.

Geçmiş olsun ziyaretine tâbiînden El-Alâ bin eş-Şehîr gelip onu böyle görünce üzüntüsünden ağlamaya başladı. Hasta ona niçin ağladığını sorduğunda;

"Senin gibi seçkin bir sahabeyi bu halde görüp de ağlamamak mümkün mü?" dedi.

İmran Hazretleri şu cevabı verdi:

"Ey Alâ, benim için ağlama! Zira ben mâbudumun bana layık gördüğü hâlden memnunum. Ben sağ oldukça kimseye söylemezsen sana bir sır vereyim. Bu hastalığım sebebiyle melekler beni ziyarete geliyor, ben onlarla dostluk kuruyorum. Bana selâm veriyorlar, onları dinlemek bana çok büyük bir zevk veriyor."

Hadis-i kudsîde şöyle buyrulmuştur: "Yokluk ve yoksunluk benim hapishanem, hastalık benim bağımdır. Ben bunlarla sevdiğim kulu izzetimin rıza evinde hapsederim.

---------------

İmam Gazalî Hazretleri "Ihya'ul-Ulûm"da şöyle buyurur.

Büyüklerin övülmeyi kötü görmeleri, övülmenin ferah ve gurur vermesi korkusundandır. Çünkü halk tarafından övülen kişiler, Allah Teâlâ gazap ettiği halde halkın övgülerine boşuna sevinmiş ve kalplerini meşgul etmiş olurlar. Hâlbuki gerçekten methedilen Hakk'a yakın olandır, gerçekten kötülenen Hakk ın dergâhından kovulandır. Surette övülen biri, aslında cehennemlik olduğu halde başkasının riyakârca övmesiyle sevinirse, büyük cahillik ve gurur içindedir. Gerçekten övülmüşlerden ise ilâhı lütuflarla ferahlanmalı, insanların övmesini, vermesini kale almamalıdır.

---------------

Cenab-ı Hak gökleri ve yeri İbrahim'e gösterdiği zaman bir adamın günah işlediğini görerek beddua etti. Bunun üzerine o adam derhal helâk olup kendisinden bir iz kalmadı. Birkaç günahkâr da aynı şekilde aynı akıbete uğrayınca Cenab-ı Hak buyurdu: Ey İbrahim, sen ulü'l- azm peygamberlerdensin; hiçbir duan reddedilmez, kabul olunur. Benim kullarıma beddua etme! Zira onlar üç halden birinde olurlar: Ya işledikleri günaha pişman olur, tövbe ederler veya tövbe etmezlerse de onların nesillerinden beni tevhid ve teşbih edecek çocuklar dünyaya gelir. Yahut isyan halinde ölürler de kıyamet gününde huzuruma getirildiklerinde istersem affederim, istersem acıklı azapla cezalandırırım.

Bu hadis-i şerif şu ayetin açıklamasıdır: "Böylece biz İbrahim'e kesin inanç sahiplerinden olması için göklerin ve yerin melekûtunu gösterdik." (En'am/75)

---------------

Ahmed bin Erkam Belhî Hazretleri de şöyle demiştir:

"Bana nefsim,Îsbîcab denilen yerdeki kâfirlerle çarpışmak üzere Müslim ordusu ile birlikte bir gazaya katılmamı teşvik etmeye başladı. Daima fenalığa meyilli olan nefs-i emmarenin böyle en güzel amellerden olan cihadı istemesine şaştım kaldım. Zannettim ki tek başıma halktan uzak yaşadığımdan dolayı üzülüyor ve halkın içinde bulunmak ve insanlar arasında onların saygısını kazanmak istiyor. Bu arzusunu kırmak için gazaya giderken mamur bir yere varırsam da bilinecek bir yerde durmayacağımı söyledim. Ona da razı oldu. Çarpışma sırasında zırhsız ve miğfersiz savaşacağım için ilk hücumda şehid edileceğimden buna benzer savaş sıkıntılarından bahsettim. Hepsini de memnuniyetle kabul etti. Şaşıp kaldım ve çaresiz Cenab-ı Hakk'a yalvarıp: "Yarabbi, kötülükle emrettiğini bildirdiğin nefs-i emmare bana ibadet ve güzel ameller teklif ediyor. Elbette senin sözün doğrudur. Bana bu sırrı ilham et!" diyerek dua ettim. Derhal işin iç yüzü açığa kavuştu. Nefsim hep arzusunun hilafına davrandığım mücahedeme nispetle; günde bin defa ölmek yerine bir kere ölüp şehadet mertebesine erişmek, üs kullar arasında ilelebet güzel bir namla anılmanın daha uygun bir iş olacağını düşünüyormuş. Bu yüzden o sene cihada gitmedim. İnziva halinde mücahede ile vakit geçirmeyi seçmeye mecbur oldum."

---------------

Ebubekir Vâsıtî Hazretlerinin şu sözleri kulaklara küpe yapılacak değerdedir:

"Cenab-ı Hak bir fakire yoksulluğundan ötürü yakın olmaz ve bir zenginden zenginli yüzünden uzaklaşmaz. Dünya saraylarının Allah katında değeri olmadığından bunlar vuslat ve ayrılık getirmez. Sen dünya ve ukbayı Hak yolunda serip feda etsen, bu davranışın seni ahadiyet dergâhına ulaştırmaz. Dünya ve ahiretin tümüne malik olsan bu sebeple ulûhiyet kapısından uzaklaşmazsın. Cenab-ı Hakki yakın olan illetsiz yakındır ve uzak olan da sebepsiz uzaktır.

Cenab-ı Hak Kur'an-ı Kerim'inde buyurdu:

Allah'ın nur vermediği kimsenin nuru olmaz " (Nûr/40)

---------------

Zamanında Bağdat'ın en âlimi olan İmam Cevzî Hazretleri evinden medreseye gitmekte iken birisinin şu mealde bir kıta söylediğini işitti:

"Mübarek şaban ayının yirmi günü geçti ve yemeye içmeye engel olan ramazan-ı şerifin gelmesi yaklaştı.Şimdiye kadar gecenin az bir zamanında yiyip içiyorken artık oruç gününe kadar yiyip içmeye devam et.Şarabı ufak kadehle içmeyi bırak! Zira ufak kadehlerle içmeye vakit müsait değil."

Bu şiiri işitince vecde gelip derhal işini bıraktı, ağlayıp feryat ederek Mekke-i Mükerreme'nin yoluna düştü. Ömrünün son nefesine kadar o mübarek beldede ibadet ve taat ile zamanını geçirdi. Cevzî Hazretlerinin dünyayı terk edip ahirete yönelmesine ve ömrünün sonuna dek ibadetle meşgul olmasına bakılırsa bu kıtadan şu manayı çıkardığı anlaşılır:

"Hayat müddetin sona ermekte ve ahiretin dehşetli günleri yaklaşmaktadır.Öyleyse gecelerin az bir kısmında yaptığın ibadeti güneş doğuncaya kadar devam ettirmen lazım.Ömür sermayesi olan vakit öyle azıcık ibadetlerle saadet kazanmaya elverişli değil."

---------------

İkinci Faruk-ı Azam denilmeye değer olan Emevi halifelerinden Ömer Ibn Abdülaziz de kendisine bazı valiler tarafından- "Benim olduğum beldede nimet o kadar çoğaldı ki, idaremde bulunan ahalinin üzerine şükür zayıflığından korkuyorum." diye sunulan bir yazıya şöyle yazarak cevap verdi:

"Ben seni Cenab-ı Hakk'ı bilirsin sanıyordum, meğer bilmiyormuşsun. Cenab-ı Hak bir kuluna bir nimeti ihsan edip de o kul hamd ü sena ederse elbette onun hamdi Hakk'ın nimetinden efdaldir. Eğer bu gerçeği bilmiyorsan Allah'ın kitabına başvur. Cenab-ı Hak Hazreti Davud ve Süleyman'ın dilinden ilim ve peygamberlik nimetine: 'Elhamdülillah bizi mü'min kullarından çoğundan üstün kıldı.' dediler. Cennete giren mü'minlerin dilinden: 'Allah'a hamdolsun ki, sözünde durdu ve cennete bizi varis kıldı buyurmadı mı? Hâlbuki peygamberlikten ve cennete girmekten büyük hangi nimet vardır.

---------------

Hadis-i şerifte bildirildiğine göre;Arasat meydanında her kulun gün ve gece saati olan yirmi dört saat, yirmi dört hazine şekline girecek; her biri dünyada iken işlediği güzel amellerin karşılığı olmak üzere nimet, bağış, zevk ve safa ile ağzına kadar dolu olarak görünecektir. Böyle hâzinelere kavuşanlar sevinçlere gark olurken, boşa geçirilen zaman ise nimetten boş olarak ortaya çıkarılınca fevkalade üzüntü ve umutsuzluğa sebep olacaktır.

Cennete girenler zevk ve sevinçlere boğuldukları sırada dünyada güneşin ve ayın doğması gibi, karşılıklı oturdukları yüksek makamlarına ansızın parlak bir ışık vurduğunu görecekler. Nereden geldiğini araştırdıklarında bunun üstlerinde bulunan, yeryüzünü aydınlatan ışıklı gök cisimlerine benzeyen ashab-ı kiramın yüzlerinden yansıdığını anlayacaklar. Onların yükseklerde buraklar üzerinde hızla uçup gittiklerini ve ilâhı huzurla her an nurlandıklarım görünce hallerine imrenip diyecekler ki:

"Ey din kardeşlerimiz, bu nasıl insaftır? Biz de sizin gibi taat görevlerimizi yerine getirir, Allah'ın emirlerine karşı gelmekten çekinirdik. Sizin bu yüksekliğe ve üstünlüğe ulaşmanızın sebebi nedir?"

Bunun üzerine Rab Teâlâ tarafından onlara şöyle cevap verilecek:

Ey kullarım, onlar sizin tok olduğunuzda aç, sizin suya kandığını: da susuz, siz giyinik iken çıplaktı. Siz sessiz kalırken onlar Allahı zikr derlerdi. Siz sevinçli iken, onlar anlaşırlardı. Siz rahat döşeğinizde uyuduğunuz gecelerde onlar namazdalardı. Siz güven içinde günler geçirirken, onlar Allah korkusundan titrerlerdi. Bu yüzden cennetin yüksek makamlarına eriştiler.

---------------

Süfyan Sevrî Hazretleri dedi ki: "İlim ancak takva vesilesi olması için öğrenilir. İlmin diğer şeylerden üstün olması, onunla takva elde edildiği içindir. Eğer bu maksat başkalaşır lebelerinin niyeti ilmi dünyaya vesile yapmak sebebiyle bozulur sa elbette onların amelleri ve ahiret ecirleri bâtıl olur, açıkça hüsranda kalırlar. Zira Cenab-ı Hak şu ayette bildirdi. 'Her kim ameliyle ahiret sevabını isterse, biz onun sevabını artırırız. Her kim dünya metaını murad ederse, biz ona dünyadan mukadder olanı veririz, artık onun için ahirette nasip yoktur." (Şûra /20)

Akıllı insan bu fani dünyadan ziyade baki olan âlemle sevinir. O akıl sahibinin bu seçiminin nuru gönlünde parlat ve yüzünde onun müjdesi açıkça görünür.

Dünya dediğimiz bu ibret hayalhanesi, bölünmez cüzlerin birleşmesinden oluşmuş bir hikmet âlemidir. Bu cüzlerin (parçacıkların) her biri daima değişip dururken ve birleşik cüzlerin her an ve saat birbirinden ayrılıp dağılması mümkün iken dünyanın artık tümüyle sonradan yaratıldığında, geçici olduğunda ve her yaratığın da birbirine bağlı özelliklerle meydana geldiğinde şüphe var mıdır? Dünya mademki sebepler ve müsebbipler zincirine bağlı bir geçicilik yurdudur, elbette bu zincirler olmaksızın ileride bir kudret dairesine dönüşeceği bellidir. Bu kudret dairesi de ukba denilen ahiret yurdudur. Fena yani geçicilik dediğimiz şeyde aslında sebepler ve müsebbiplerin birbirine düzenli bağlılığının bozulması demektir. Öyleyse sebeplerin müsebbiplerle olan geçici alakası kaybolup kudret kendini gösterecek, ahiret denilen gerçek durum ortaya çıkacaktır. Bu gerçek yurdun bozulmaktan uzak, daimi bir âlem olacağı tabiîdir. O halde akıl sahibi olgun kişi fani cihanla sevinmez, tersine ondan nefret edip yüz çevirir. Çünkü geçicilikle sevinmek de geçicidir. O da sevindiği şey gibi kaybolacaktır. Bu yüzden aklıselim sahibi kimse, ona asla değer vermez.



Ataullah İskenderi -  Hikemi Ataiyye Şerhi (Ahmed Mahir Efendi)Sufi Yay.

Devamını Oku »

Bir Kıssa

Eyüb el-Tâlakanî Hazretlerinin "Dostlarımdan biri anlatmış ti." diyerek naklettiği bir kıssa;

Mercü'd-dibac denilen yerde azıksız ve arkadaşı/ birine rasladım. Selâm verdim ve nereye gittiğini sordum.

Bilmem: dedi. Ben;

"Bir yere gitmek isteyip de nereye gittiğini bilmeyen kimse olur mu?" dedim.

"İşte o kimse benim!" dedi,

"Niyetin nereyedir?" dedim.

"Mekke'ye!" dedi.

"Öyleyse, neden nereye gittiğini sorunca bilmem diyorsun?" dedim.

"Evet, ben çok kere Mekke'ye gitmeyi dilediğim hâlde beni Tarsus'a, Tarsus'a gitmek istediğimde Abadan'a götürdü. Gerçi niyetim Mekke'ye gitmek ise de fakat bilmem ki, beni nereye gönderecek?" diye cevap verdi.

Nasıl geçindiğini sordum. Yine;

"Bilmem!" dedi.

"Canım geçinme sebebin nedir?" dedim.

"Dilediği şeydir. Bir kere aç bırakırsa, bir kere doyurur. Bir kere ikram ederse, ikinci defa vermez. Bir kere bana 'Yeryüzünde senden ziyade zâhid yoktur', bir kere de 'Sen hırsızsın' der. Bir defa beni rahat döşekte uyutarak dinlendirir, başka defa beni sokaklara atarak serseriler arasında acılar içinde bırakır!" dedi.

"Bunları sana yapan kimdir?" dedim.

"Cihanı yaratandır!" dedi.

Şaşkınlığım arttı ve dedim ki:

"Bu dediklerin nasıl oldu? Lütfen anlat!"

Anlattı:

"Ben bir garibim. Gündüz yürür, akşam olduğu yerde yatarım. Bazen bir köy kenarında kalmam icap eder. Köylüler beni hırsız sanıp evlerine almazlar. Köyün mescidine sığınırım, hemen bir adam gelip bana sertçe mescitten çıkmamı emreder

Çıkmaya mecbur kalır, gösterdiği işaret üzerine köyün dışına çıkarak mezarların yanlarında yatmak zorunda kalırım. Sabaheyın kalkıp yine yüzümün yönüne doğru yürüyerek başka  beldeye geldiğimde ahalisi bana hüsnüzan edip nur görmüş Hızır bulmuşçasına her biri evinde gecelememi rica etmeye başlar. Yatsıyı kıldıktan sonra onlardan birinin dileğine uyup evine giderim, türlü ikramlar ve saygılar görürüm."

Bu anlattıklarından onun arif bir kişi olduğunu anlayıp; "Azizim, her ne zaman size Bağdat'a gelmek nasip olursa, İl fen bizim eve uğrayın, şeref verin! deyip söz alarak ayrıldım

Aradan bir zaman geçmişti. Bir gün evin kapısı çalındı. Açtığımda bu zatı gördüm. Selâmını alıp kendisinde Cenab-ı Hakk'ı nasıl tecelli etmiş ve başına neler gelmiş olduğunu sordum.

"Rabbimin en son tecellisi beni hırsız göstermek ve ceza ol rak şiddetlice dövdürtmektir. İşte izlerine bak!" deyip sırtım açtı, birçok morluklar gösterdi. Nasıl olduğunu sordum.

Şöyle anlattı:

"Abyar'a vardığımda bir bahçenin ağaçları altında oturmuştum. Çok aç olduğumdan orada evvelce suya atılmış olan kötü hıyarları yemeye başladım. Bostancı gelerek beni hıyar yerken görmesiyle üzerime saldırdı. Meğer daha önce bostana bir hırsız gelmiş çok hıyar çalmış. Beni o hırsız zannederek;

Sen hırsızsın bostanımı harap ettin. Seni epeydir gözlüyordum, şimdi elime geçirdim/ deyip güzelce dövdü.

Bu sırada bir atlı ortaya çıktı;

Böyle arif| zâhid bir kişiyi ne diye dövüyorsun?' diyerek o da bostancıyı dövmeye başladı.

Ne tuhaf! Bir dakika evvel yanında hırsız olduğum halde bir dakika sonra zâhid ve arif oldum.

Sonra bostancı elimden tutup özürler dileyerek hakkımda

göstermediği ikram, ihtiram ve mürüvvet bırakmadı. Oradan çıkıp doğruca buraya geldim!" dedi.

İşte bu hikâyeden de anlaşıldığına göre akıllı ve irfanlı olan kimse, her sabah kalktığı vakitte, her işte başarılı olabilmek için çenab-ı Hakk'ın kalbine nasıl tecelli göstereceğine bakmalıdır.

Ebu Medyen Hazretleri şöyle buyurmuştur: "Sâlik olan Cenab-ı Hakk'a tefviz-i umûr ve teslim-i irade ederek sabahlarıdır ki, Cenab-ı Hak ona mağfiret ve rahmet nazarıyla baksın.

Bazı büyükler şöyle demişlerdir: "Nefsine ulaşan Hakk'a, Hakk'a ulaşan nefsine ulaşmaz."

İşte bu makamın ehli olan müridin duası şu olmalıdır:

"Yarabbi, ben nefsim için fayda ve zarara, ölüm ve hayata, yeniden dirilmeye muktedir olmadığım halde sabahladım. Benim senin verdiğin şeyden başkasını almaya da, beni koruduğun şeylerin başkasından korunmaya da gücüm yok. Yarabbi, beni taat ve kulluğunda bulundur, razı olduğun söz ve amellere muvaffak et. Sen fazl-ı azîm sahibisin."

Devamını Oku »

Kainata Mana-i Harfiyle Bakmak

Letâifü'l-Minen adlı eserde şöyle denilmiştir:

"Cenab-ı Hak ekvam, onun cismanî elbisesini görmek için değil, onda ekvanın yaratıcısını müşahede etmek için nasibeyledi.

Şu halde kulların Rabbinin senden dileği; kâinatı, kâinatı görmeyenin gözüyle görmektir. Kâinat Cenab-ı Hakk'ın onda zuhur tecellisi göstermesi yönüyle görülmelidir. Yoksa kâinatın yaratılmış olması (kevniyeti) cihetiyle görülmesinde ne fayda hâsıl olur?"'

  Ataullah İskenderi -  Hikem-i Ataiyye Şerhi

Devamını Oku »

Güzel Amel

Bir gün Muaz Hazretleri, Resulullah Hazretlerinin(sas) huzuruna ağlayarak gelince Efendimiz buyurdular:

"Ya Muaz, sabaha ne halde girdin?"

"Mü'min olduğum halde!"

"Her hakkın bir delili, her sözün bir hakikati vardır. Senin sözünün delili nedir?"

"Ya Resulallah, ben her sabaha artık akşama yetişmem ve her akşam da bir daha sabaha çıkmam zannederek girerim. Her adı-mı, başka bir adım daha atamam korkusuyla atarım. Kıyamet kopup her ümmetin dizleri üzerine çökerek amel defterlerine çağrıldığını, peygamberlerini ve taptıkları putların yanlarında bulunduğunu görürüm. Cehennemliklerin azap görmelerini, cennetliklerin sevaba ermelerine bakarım

Şu halde ey Muaz, marifet sahibisin! Bu hâle ve bu halttı olan güzel amellere devam et!"

Bu bakış yakın nurunun parlamasından doğan bir keramet eseridir. Bunlar gibi yakın sahiplerine ölüm, paha biçilmez bir hediye olur.

Hikem-i Ataiyye Şerhi(Ahmed Mahir)-Ataullah İskenderi

Devamını Oku »

Bir Kıssa

Sehl bin Abdullah Tüsterî Hazretleri şöyle buyurmuştur:

İbadet eden bir kul güzel bir amel işleyip de;

"Yarabbi, bunu ben senin fazlınla, tevfikinle, yardımın ve kolaylaştırman sebebiyle işledim." derse, Cenab-ı Hak onun ibadetini kabul ederek;

"Ey kulum, sen de bana itaat ettin, bana yaklaşma sebeplerini tamamladın!" buyurur.

Eğer o âbid kul, bu güzel amelde fail-i hakiki olan Cenab-ı Hakk'ı unutup kendine bakarak;

"Bu ameli ben işledim ve taati devam ettirerek Hakka vakın oldum." şeklinde kendine varlık verirse, Hak Teâlâ ondan vüz çevirerek;

"Ey kulum, seni o güzel amele muvaffak eden, onu kolaylaştıran ancak ben idim, senin ne medhalin var?" deyip onu reddeder.

Yine insan bir günah işleyip de onu Cenab-ı Hak'tan bilerek;

Yarabbi, sen takdir ve kaza ettin. Senin ezeldeki hükmün ol-masaydı, ben bu günahı işlemezdim." derse, Cenab-ı Hak ona gazap ederek;

"Ey insanoğlu, sen de kötülük ve mâsiyetle cahillik gösterdin!" der, azarlar.

İnsan o günahı nefsine atfederek;

"Yarabbi, nefsime zulmettim, pek fazla kötülük ve cahil hükmü gösterdim." yolunda kusurunun bağışlanmasını dilerse, Cenab-ı Hak lütufla ona dönerek;

'Ey kulum, o mâsiyete ben hükmetmiş, onu ben takdir etmiştim. Şimdi de af ve mağfiret eyledim!" buyurur.

Devamını Oku »

Bir Kıssa

Eban bin İyaş Hazretleri anlatıyor;

Hasan Basri da Ashab-ı Kiram'dan Enes bin Malik'in yanından çıkıp giderken dört zencinin bir cenazeyi götürdüğünü gördüm. Hiç cemaati olmamasına hayret edip üzülerek onları takip ettim, Musallaya varınca cenaze namazı için imam olmamı istediler. Namazı kıldırdım ve onlara cenazenin kim olduğunu sordum. Orada bulunan bir kadını işaret ederek:

"Bizi şu kadın kiraladı, getirtti!" dediler.

Defnettikten sonra o kadın sevinç içinde gülerek kalktı, gitti. Merak edip arkasından yetiştim:

"Cenaze kimindi ve niçin güldün?" diye sıkıştırdım.

Mecbur kalıp anlattı:

"Bu benim oğlumdur, dünyada işlemedik günah bırakmadı. Nihayet üç gün kadar hastalık çekip yattı ve bana vasiyet edip dedi ki:

'Anneciğim, ben son nefesimi verince komşulara ve kimseye haber verme ki sevinirler ve cenazeme gelmezler. Seni biraz daha üzerler. Yalnız şu yüzüğüm üzerine kelime-i şehadet yazdırıp kefenimin içine koy! Umarım ki af ve mağfirete uğrarım. Ayağınla yüzüme basarak, işte Rabbine âsi olanın cezası budur, de! Bir de beni defnettikten sonra iki elini göğe kaldır da; Yarabbi, ben bu oğlumdan razıyım, sen de razı ol diye dua et!'

Ben bu vasiyeti yerine getirip dua ederken oğlum yukarıda açıkça göründü ve gayet anlaşılacak bir dille;

Annecim,gözün aydın ! Ben rahmeti sonsuz ve asilere keremi daha çok olan Rabbimin huzuruna affedilerek geldim.'dedi
Onun için güldüm.

Devamını Oku »

Bir Kıssa

İbn Ebu'l-Havarî Hazretleri anlatıyor:

Bir gün Ebu Süleyman Dâranı Hazretlerinin huzuruna var­dım. Gördüm ki pek çok ağlıyorlar, şaştım ve sebebini sordum.

Dediler ki:

"Ya Ebu'l-Havârî, gece karanlığı bütün ufku kaplayıp gafil gözler tecelli nurundan kapandığı (uyuduğu) ve her dost dostuy­la yalnız kalarak vuslat neşesine daldığı zaman muhabbet ehli­nin tam bir incelik ve hassasiyetle azaları yumuşar, hasret göz­yaşları yüzlerine akmaya, çenelerinden damlamaya başlar. İşte o vakitte Cenab-ı Hak Hazretleri Cebrail'e iltifat eyleyip buyur ki:

'Ey Sidre'nin simurgu, yeryüzünde kim benim sözümle tatlanır, zikrimle rahatlarsa ben onların odalarındaki hasretli hallerini bilirim, âşıkça inlemelerini işitirim. Doğruca içlerine in ve onlara de ki: Ey âşıklar, siz sevdiğini üzen bir sevgili gördünüz mü? Hiçbir dost dostuna azap eder mi? Karanlık gecelerde bârgâh-ı sübhânîsine sığınanları azarlayıp suçlar mı? Bu Cenab-ı Hakk'ın şanına yakışır mı? Ben ulûhiyetime kasem ederim ki, onlar yevm-i kıyamette huzuruma geldiklerinde vech-i kerîmimden yetmiş bin perdeyi kaldırarak arz-ı cemâl ederim.'

Artık ben nasıl ağlamayayım?"

Devamını Oku »

Akıllı Kişi Nefsini Hesaba Çeken ve Ahiret için Çalışandır

Hadis-i şerifte buyruldu: "Akıllı kişi nefsini daima hesaba çeken ve ahiret için amel edendir. Aciz kimse de nefsine ve hevasına uymakla Cenab-ı Hak'tan isteklerine ulaştırmasını temenni edendir."

Hasarı Basri Hazretleri şöyle buyurdu: "Mağfiret maksadıyla amel ve ibadet etmekten uzaklaşan kavim, öbür âleme göçtükleri vakit amelsizlik yüzünden azarlandıklarında özür beyan edip derler ki:

'Biz Rabbimize hüsnüzan ettiğimiz için amel işlemedik'.

Onlara denir ki:

'Eğer Hazreti Hakk'a hüsnüzan etmiş olsaydınız, emr ettiği gibi güzel amel de ederdiniz/ Bunun delili şu ayet-i kerimedir;İşte Rabbinize beslediğiniz o zatininiz sizi helake sürükledi, sonunda uğrayanlardan oldunuz." (Fussılet/23)

Hikemi Ataiyye Şerhi(Ahmed Mahir),Ataullah İskenderi

Devamını Oku »

Her Bildiğini Söylemek Cahillik Alametidir

Her bildiğini söylemek de cahillik alâmetidir. Zira âlim olan söylenmesi doğru olanla olmayanı ayırabilseydi, bazısının sonradan inkâr edilmesine, zarar ve fesat doğmasına sebep olacağını anlar, susardı. Çünkü istidatlar farklı olduğundan idrak edilmesinin de farklı olacağı aşikârdır. Birinin idrak edebildiği şey, başkasının havsalasına sığmayabilir ve söylenmesi garipsenip inkâr edilir.

Resulullah Efendimiz(sas) buyurmuştur: "Delinmiş inci gibi yanı fevkalade kıymetli bir ilim vardır ki, onu ancak ârifler bilir. Eğer bu ilmi açıklamış olsalar, hüsran ehli onu inkâr ederler."

Hikemi Ataiyye Şerhi(Ahmed Mahir)-Ataullah İskenderi

Devamını Oku »

Bir Kıssa

Fethi Musuli Hazretleri bir gün etrafında oynayan çocukları seyrediyordu.Bu sırada biri gelip Hazret'e sordu:

''Heva ve heveslerine uyan,nefs ve şehvetlerine esir olanların özellikleri nedir?''

Bu sırada çocukların birinin elinde ekmek,diğer birinde ekmek ve katık vardı. Katıksız olan çocuk öbüründen katık istedi.O da;

''Köprek olursan veririm''dedi. Katık isteyenin boynuna ip bağladı ve arkasından koşturmaya başladı.

Musuli Hazretleri buyurdu:

''İşte nefsani şehvetlerine tabii olanların hali, şu köpek gibi sürünmekte olan çocuğun halinin aynıdır. Zira bu çocuk yalnız ekmeğe kanaat edip katık tamahında bulunmasaydı,bu garip duruma düşer miydi?''

Hikemi Ataiyye Şerhi,8Ahmed Mahir)-Ataullah İskenderi

Devamını Oku »

Kendini Beğenmek

Ucb ehli (kendini beğenenler) daima nefslerine bakarlar ve ibadetlerini önemseyip büyük görürler. Günah işleyenler ise her zaman korku ve ümit arasında dönüp dururlar. Kul ile Rab arasında en büyük perde ucbdur. Ucbun tek engelleyicisi günahkârlık düşüncesidir. Çünkü kendini beğenmek İnsanı Rahman yanından isyan vadisine, günahkârlık düşüncesi ise isyan vadisinden affa ve Rahman tarafına çevirir.

Ucb nefs ve heva yönüne, günahlar Mevlâ yanına meyletmenin sebebidir. Kendini beğenmek ihtiyaçsızlığa, kibirlenmeye sebep olur. Günahlar acze ve yokluğa götürür. Kulluğa yakışan Rabbine ihtiyaç ve yokluk arz etmek; iman ehline düşen, Hakk'a döndüren ve kavuşturan hâlleri gerçekleştirmek ve orada durmaktır.

Ataullah İskenderi-Hikem-i Ataiyye Şerhi(Ahmed Mahir)

Devamını Oku »

Bir Kıssa

Ariflerden birine,filan kişi seni çok seviyor, her an seni Övüp duruyor!''dediler. Arif şöyle dedi;

'Bilirim, o benim dostumdur.Fakat düşmanlığı belli olan şeytanla günde bin defa karşılaşmayı, onunla bir kere buluşmaktan daha az zararlı görürüm. Çünkü birbirimize yapmacık davranma sakıncası vardır."

Çünkü insan övülmeyi sever, kötülenmekten nefret eder. Övülmek için yapmacıklı davranır, kötülenmemek için halini güzel gösterir. Bu da ameli iptal eder, istikbali mahveder. O yüzden böyle müdahane ve iki yüzlülük yapanlardan ihlas erbabı çok korkarlar.

Devamını Oku »

Allahu Teala Perdeli Değildir

Gözlere apaçık zahir olan Hak Teâlâ örtülü değildir. Perdeli olan ancak nefsanî sıfatlarla sıfatlı olan insandır. Hakk'a kavuşmak isteyen kimsenin öncelikle nefsanî sıfatlardan ve tabiî kesafetinden temizlenmesi gerekir. Hak Teâlâ vacibü'l-vücûd olduğundan O'nun perdelenmesi muhaldir. İnsan ise "var gibi görünen yok" olduğundan örtülür, kaybolur. Hakk'a bir şey perde olsaydı Hakk'ın varlığını kısıtlardı. Kısıtlayan ise kısıtladığına tasarruf eder, hükmü altında tutar, kahreder. Hâlbuki kahredici Hak'tır

Ahmet Mahir - Ataullah İskenderi (Hikem-i Ataiyye Şerhi)

Devamını Oku »

Her Duaya İcabet Vardır

‘Duanın kabulünün gecikmesi ümitsizlik ve usanç vermemelidir. Mademki Mü'min suresi 60. ayetinde duaya icabet edeceğini vaat etmiştir, kabul eserlerinin erken veya geç ortaya çıkmasında başka hikmet bulunduğu düşünülmelidir. Hekim hastanın istediği gibi değil, hastalığın gerektirdiği şekilde tedavi eder. Cenab-ı Hak da bu hikmet şifahanesinde tabii hallerin ve nefsanî arzuların hastası olan kullarına tedavi kabilinden olan icabet eserlerini, onların istediği şeylerde değil, onların menfaatine kendi seçtiği yerde, onların dilediği vakitte değil, kendi dilediği zamanda ortaya çıkarır. Kulların acele etmesi, İlâhî takdiri çabuklaştırmaz, onların gecikmesi geciktirmez.





Ebu'-Hasan Şazelî Hazretleri:

"Sadık mürid olan kimseler, dünya işlerinden bir işi seçmemelidir. Seçmek gerekirse seçmemeyi seçmeli, bundan da Cenab-ı Hakk'a kaçmalıdır." buyurmuştur.

Ahmet Mahir - Ataullah İskenderi (Hikem-i Ataiyye Şerhi)

Devamını Oku »

Kul Mutluluğu Hakkın Takdirinde Aramalı

Kul mutluluğu kendi iradesinde değil, Hakk'ın iradesinde aramalıdır. Çünkü Cenab-ı Hak işlerin sonunu bilir. Başta görülen hal işin sonunu ve gerçek durumunu değiştiremedi başta kötü görülen haller, güzel ve iyi olarak ortaya çıkabildiği gibi, güzel görülen çok işlerin sonu kötü gelebilir. Bakara Suresi 216. ayeti bu hikmeti gösterir: "Hoşlanmadığınız birşey hakkında da hayır olabildiği gibi, sevdiğiniz bir şey de hakkınızda kötü olabilir.''

Ahmet Mahir - Ataullah İskenderi (Hikem-i Ataiyye Şerhi)

Devamını Oku »